Η Βία στα σχολεία*

• ΒΙΑ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ [γενικές παρατηρήσεις]
  
  Τι είναι τρομοκρατία
  
  Επαναλαμβανόμενη, για μεγάλο χρονικό διάστημα, συστηματική επιθετική συμπεριφορά που ασκείται από άτομο ή ομάδα σε άλλο άτομο ή ομάδα. [το μεμονωμένο περιστατικό δε συνιστά τρομοκρατία]. Επίσης πρέπει να γίνει διάκριση της τρομοκρατίας από τη βία, την επιθετική συμπεριφορά.
  Διακρίνεται σε λεκτική, σωματική, ψυχολογική.
  Λεκτική βία : χρήση υβριστικών λέξεων που μειώνουν την προσωπικότητα του άλλου. Χρησιμοποιούνται κυρίως ονόματα που έχουν σχέση με την οικονομική - κοινωνική κατάσταση, με το sex ή την εξωτερική εμφάνιση.
  Σωματική βία: ασκείται κυρίως από αγόρια με ανάλογα προσόντα σε αγόρια ή κορίτσια, αλλά τώρα τελευταία και από κορίτσια σε κορίτσια .
  Ψυχολογική βία : ο αποκλεισμός, η απομόνωση, οι απειλές.
  Εκφοβισμός : είναι τρόπος έκφρασης και εκδηλώνεται ως επιθετικότητα και γενικά ως αντικοινωνική συμπεριφορά.
  
  Επισημάνσεις
  
  1. «Δεν πειράζει»: αδιαφορία για το περιστατικό θεωρώντας το τυχαίο και άνευ σημασίας.
  2. «Έτσι μεγαλώνει το παιδί, ψήνεται, έτσι θα γίνει άντρας»
  3. «Μυστικότητα»: Να μην εκτεθεί κανείς.
  4. Αναλαμβάνουν οι μεγάλοι να λύσουν το πρόβλημα.
  5. Συχνά το θύμα πηγαίνει «γυρεύοντας».
  6. Σε κάποιες περιπτώσεις το παιδί είναι θύμα, ενώ σε άλλες είναι θύτης.
  7. Ένα μέρος μαθητών ασκεί βία, ένα μέρος δέχεται τη βία και ένα άλλο μέρος κάνει και τα δύο.
  8. Πολλοί εντάσσονται στις ομάδες βίας για να μην κινδυνεύουν [ κυρίως σε μικρές ηλικίες, μεγαλώνοντας απομακρύνονται].
  9. Ένας στους δυο μαθητές που δέχεται βία δεν το λέει [ χαρακτηριστική η φράση : όσο λιγότερα ακούτε στο σχολείο για τη βία, τόσο περισσότερα γίνονται].
  10. Μεγαλύτερη δυσπιστία στο σχολείο, λιγότερη στο σπίτι.
  11. Τα παιδιά δε μιλάνε γιατί :
  Ø φοβούνται ότι θα χειροτερέψει η κατάσταση
  Ø αν ομολογήσουν, ταπεινώνονται
  Ø θεωρούν ότι υπάρχει αδιέξοδο – δεν υπάρχουν οι κατάλληλοι για βοήθεια.
  Ø δεν κατανοούν πόσο σοβαρό είναι το πρόβλημα
  Ø αν αναζητήσουν βοήθεια επιβεβαιώνουν το φόβο τους
  Ø συχνά παίρνουν συμβουλές για να απαντήσουν στις προκλήσεις, αλλά δεν μπορούν οπότε δε μιλάνε καθόλου.
  Ø δεν εμπιστεύονται γονείς και καθηγητές για το χειρισμό τους..
  Ø θεωρούν προδοσία το να μιλήσουν [ «καρφί», «Ιούδας»].
  
  
  Οι βασικότερες αιτίες :
  
  1. Ανατροφή: καθοριστικός παράγοντας ο γονιός και ο δάσκαλος, καθόσον λειτουργούν ως αναγκαία πρότυπα μίμησης.
  2. Τηλεόραση : εικόνα, ήχος , ταχύτητα.
  3. Περιβάλλον : βία στη βία
  4. Έλλειψη αγάπης
  5. Μεγάλη ελευθερία
  6. Ασταθής συμπεριφορά [ ανάλογα με τις διαθέσεις των γονιών διαμορφώνονται και οι συμπεριφορές]
  7. Αδιαφορία για τα περιστατικά
  8. Συναισθηματική αστάθεια των μεγαλυτέρων
  9. Υπερβολική σκληρότητα [ ξυλοδαρμοί κλπ]
  10. Σκληροί κανόνες στο σχολείο.
  11. Αλλοπρόσαλλη τακτική: συγκρούσεις ανάμεσα στους γονείς ή ανάμεσα στους καθηγητές [ άλλα κάνει ο ένας, άλλα ο άλλος]
  12. Ακατάλληλη - ανεπαρκής επίβλεψη.
  13. Ταπεινωτικές τιμωρίες
  14. Το σχολείο στοχεύει κυρίως στη γνώση με κάθε τίμημα και αδιαφορεί για την αγωγή.
  
  Πολιτική σχολείου -Καθήκοντα καθηγητή.
  
  1. Συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους. Η αντιμετώπιση κάθε κοινωνικού φαινομένου προϋποθέτει και απαιτεί την ύπαρξη και τη συνεργασία και άλλων φορέων. Για την περίπτωσή μας : σύλλογοι, οργανισμοί, κέντρα νεότητας, αθλητικά σωματεία, αντιπρόσωποι γειτονιάς, οδηγοί λεωφορείων, καταστηματάρχες κλπ.
  2. Καμία προσπάθεια επιβολής απόψεων [ το σχολείο να έχει οπωσδήποτε άποψη αλλά να μην τη θεωρεί ως μόνη σωστή].
  3. Το σχολείο οφείλει : να φροντίζει , να ανέχεται, να εμπιστεύεται, να σέβεται και να υποστηρίζει το παιδί.[ μαθητής με μαθητή, καθηγητής με μαθητή και καθηγητής με καθηγητή].
  4. Το σχολείο οφείλει να παρεμβαίνει αμέσως [ να μην ανέχεται καμιάς μορφής εκφοβισμό]
  5. Συνεργασία των εκπαιδευτικών : πολύ ευαίσθητο σημείο
  6. Ευθύνη και διάλογος στην προσπάθεια παρέμβασης
• 7. Καταρτισμός κανόνων σε συνεργασία με τους μαθητές : συζήτηση κανόνων [ δεν επιβάλλονται, αλλά προκύπτουν μετά από διάλογο], καθορισμός ποινών, ενημέρωση γονέων. Όλοι να ξέρουν από πριν τους κανόνες του παιγνιδιού – τι επιτρέπεται, τι απαγορεύεται, τι προβλέπεται σε κάθε περίπτωση – ούτως σώστε να αναλαμβάνει ο καθένας το μερίδιο των ευθυνών του.
  8. Πολύ καλός έλεγχος κτιρίων [ αυλή, τουαλέτες ]
  9. Δυνατότητες έμμεσου ελέγχου [έγκαιρη αναφορά περιστατικών, ανώνυμη καταγγελία μέσω τηλεφώνου κλπ]
  10. Προσεκτική μελέτη περιστατικών. Όχι επιπολαιότητες και επιδερμικές προσεγγίσεις. 11. Αμοιβές και κίνητρα στα παιδιά. Όχι απειλές και τιμωρίες αλλά βοήθεια, συνεργασία, στήριξη, συμβουλές. Η τιμωρία είναι η τελευταία λύση.
  12. Σε κάθε περίπτωση απαιτείται ηρεμία και αποφυγή λανθασμένων κινήσεων που ενθαρρύνουν τον εκφοβιστή και πτοούν το θύμα.
  13. Να αποφεύγουμε να κοινολογούμε το πρόβλημα προς κάθε κατεύθυνση.
  14. Αρχικός στόχος είναι να σταματήσει το φαινόμενο και όχι να βρεθεί ο θύτης οπωσδήποτε.
  15. Αποκατάσταση του περιστατικού μετά από επικοινωνία θύτη και θύματος χωρίς την επιβολή κυρώσεων.
  16. Οδηγός προς την οικογένεια [ πρακτικές οδηγίες για τη στάση της ].
  17. Ιδιαίτερη έμφαση στους καθηγητές τρομοκράτες. [μέθοδοι διδασκαλίας, συμπεριφορά]
  18. Εκπαίδευση καθηγητών υπευθύνων κατά ευρύτερες σχολικές μονάδες, δημιουργία αντιτρομοκρατικών κέντρων - σεμινάρια σε άλλους εκπαιδευτικούς.
  19. Τήρηση αρχείου συμβάντων για κάθε μαθητή. Όχι στις εύκολες δικαιολογίες και στα επαναλαμβανόμενα λάθη.
  20. Αξιολόγηση της πολιτικής που εφαρμόζεται.
  
  Νόμοι – Σχολείο
  
  1. Έντονο πρόβλημα με την πολυνομία [ασάφειες, αοριστίες, αντινομίες ]
  2. «Νόμος της αδιαφορίας»: πολύ σοβαρός και σημαντικός νόμος που αφορά την κηδεμονία.
  3. Το νομικό καθεστώς που διέπει τις σχέσεις μαθητή και σχολείου πρέπει να στηρίζεται στις εξής αρχές:
  
  
• Οι καθηγητές έχουν την ευθύνη για τις πράξεις του μαθητή όσο βρίσκεται εντός του σχολικού περιβάλλοντος [ με τη λήξη του ωραρίου λήγει και η σχέση μαθητή και σχολείου, το σχολείο αναλαμβάνει τη φύλαξη του σχολείου όσο δε γίνονται μαθήματα ]
• Εφόσον κάτι έπεσε στην αντίληψη του σχολείου είναι υπεύθυνο για ό,τι ακολουθεί
• Απαγορεύεται η χρήση βίας από τους καθηγητές.
• Οι γονείς εμπιστεύονται το σχολείο
• Το σχολείο πληρώνει αποζημίωση στο μαθητή με απόφαση δικαστηρίου ή και χωρίς αυτή [ προστασία γοήτρου ].

Το παρόν δημοσιεύτηκε στον τοπικό τύπο των Τρικάλων το Σεπτέμβρη του 2000