Ομιλία - "Φίλες της Αγάπης"

Αγαπητές κυρίες,

Θα χρησιμοποιήσω την ευκαιρία που μου δίνετε για να αναφερθώ σε ένα καίριο πρόβλημα που χαρακτηρίζει την εποχή μας. Το πρόβλημα αυτό αφορά τη συναισθηματική απογύμνωση του σύγχρονου ανθρώπου.

Ο άνθρωπος της εποχής μας ευτύχησε να δει κοσμογονικές επαναστατικές μεταβολές σε όλα τα επίπεδα του πολιτισμού. Γι’ αυτό και η εποχή μας θεωρείται όχι μόνο μεταβατική αλλά και επαναστατική. Καμμιά από τις προηγούμενες περιόδους δεν αξιώθηκε να πετύχει τόσο πολλά και τόσο σημαντικά επιτεύγματα. Η επιστήμη και η τεχνολογία πραγματοποίησαν άλματα καταπληκτικής προόδου. Παρόλα αυτά η θεαματική αυτή ανάπτυξη του πολιτισμού υπήρξε μονοδιάστατη. Έτσι, η τεχνολογική άνοδος δε συνοδεύτηκε από την απαιτούμενη ηθική πρόοδο, με αποτέλεσμα ο άνθρωπος, ενώ έχει κερδίσει τον κόσμο όλο, να κινδυνεύσει να χάσει την ψυχή και την ανθρωπιά του.
Η ανθρωπιά, το ήθος, η πίστη στις ηθικές αξίες, σε κάθε χώρο και σε κάθε καιρό κινδύνευαν. Συνεπώς, το φαινόμενο δεν είναι μόνο σημερινό. Στην παρούσα όμως ιστορική συγκυρία έχει ίσως λάβει μεγαλύτερες διαστάσεις λόγω των κινδύνων που εγκυμονεί. Επειδή η μεγαλύτερη δύναμη που διαθέτει ο άνθρωπος είναι η παιδεία, ένας από τους αποτελεσματικότερους τρόπους για να εξακολουθήσει ο άνθρωπος να παραμείνει άνθρωπος και να τιμά την ιδιότητά του αυτή, είναι να δοθεί στην παιδεία χαρακτήρας ανθρωποκεντρικός. Και τούτο έχει μεγάλη σημασία δεδομένου ότι η παιδεία μπορεί έγκαιρα να εξουδετερώνει όλες τις τυχόν αρνητικές ιδιότητες του χαρακτήρα του , ενώ παράλληλα μπορεί να του εμπνέει αξίες και αρετές που δύσκολα μπορούν να αλλοιωθούν. Ο άνθρωπος διαμορφώνει σχετικά νωρίς τις βασικές δομές του χαρακτήρα και της προσωπικότητάς του και αν η παιδεία με συστηματικό τρόπο μεταδώσει την αντίληψη ότι ο άνθρωπος συνιστά την υπέρτατη αξία, τούτο θ’ αποτελεί, κατά πάσα πιθανότητα, για τους περισσότερους το κίνητρο των σκέψεων, των ενεργειών και των αποφάσεών τους. Και ανθρωποκεντρική παιδεία σημαίνει μεγαλύτερη σημασία στην ηθική και κοινωνική αγωγή των παιδιών, γεγονός που θα έχει θετικές επιδράσεις στον τρόπο λειτουργίας της ευρύτερης κοινωνίας.
Ασφαλώς, η παιδεία, όσο κι αν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες όλων για την επαναφορά του ανθρώπου ως αξίας στο κέντρο των πραγμάτων, δεν μπορεί μόνη της να διαμορφώσει σωστά τον κόσμο ολόκληρο. Απαιτείται παράλληλα αλλαγή του συστήματος των αξιών με άρση του ατομικισμού, του ωφελιμισμού και της εκμετάλλευσης και ταυτόχρονη τοποθέτηση των πνευματικών και των ηθικών αξιών υπεράνω των οικονομικών. Και τούτο γιατί οι ηθικές , οι πνευματικές και οι κοινωνικές αξίες είναι ανώτερες από τις οικονομικές αφού έχουν μεγαλύτερη διάρκεια από αυτές. Η αλλαγή αυτή δεν είναι εύκολη ούτε είναι δυνατό να γίνει από τη μια στην άλλη στιγμή. Θα ήταν όμως ευκολότερο να πραγματοποιηθεί με μια ειρηνική ηθική επανάσταση. Τεχνολογικές, κοινωνικές, πολιτικές επαναστάσεις έγιναν. Γιατί να μην είναι δυνατό να εκραγεί μια ηθική επανάσταση του ανθρώπου η οποία να σαρώσει όλα τα χρεοκοπημένα σχήματα ζωής και να αναδείξει τον άνθρωπο ως σκοπό και όχι ως μέσον; Η διαμόρφωση μιας νέας κοινωνίας θα φέρει στο προσκήνιο νέες ιδέες και θα σημαίνει την κυριαρχία ενός πνεύματος συναλληλίας και αμοιβαιότητας μεταξύ των ανθρώπων.
Το ζητούμενο προκειμένου να βελτιωθεί η ηθική ποιότητα της ζωής, είναι ν’ αναπτυχθεί συνολικά ο άνθρωπος και όχι τα μέσα που διαθέτει. Προς την κατεύθυνση αυτή απαιτείται μια πολυδύναμη και πολυδιάστατη πρόοδος ώστε ν’ αποκατασταθεί η ισορροπία μεταξύ επιστημονικής - τεχνολογικής και ηθικής και κοινωνικής προόδου. Η συνειδητοποίηση των ποικίλων αδιεξόδων της σύγχρονης ζωής, τα οποία εκδηλώνονται είτε ως προσφυγή στη βία και την εγκληματικότητα είτε ως εξάρτηση από παντοειδείς ουσίες, θα πρέπει να παρακινήσει τους οργανωμένους κοινωνικούς, πνευματικούς και πολιτικούς φορείς ώστε να παρέχουν διαρκώς παραδείγματα ανθρωποκεντρικής συμπεριφοράς που θα βρίσκουν όλο και περισσότερους μιμητές. Όσοι μπορούν να συμβάλουν στη διαμόρφωση των εξελίξεων έχουν την ευχέρεια είτε με θεσμοθετήσεις είτε με δυναμικές παρεμβάσεις να εξυγιάνουν την κοινωνική ζωή και να οδηγήσουν ξανά στην επικαιρότητα την αξία «άνθρωπος».
Ένα τέτοιο ευγενές και θεάρεστο έργο μπορούν να αναλάβουν μόνο άνθρωποι με ιδιαίτερες ευαισθησίες μπροστά στα προβλήματα που προκύπτουν κάθε φορά στις τοπικές ή τις ευρύτερες κοινωνίες. Είναι γνωστό ότι η πολιτεία δε μπορεί ή δε θέλει πολλές φορές να δίνει αποτελεσματικές λύσεις στα προβλήματα αυτά. Από την αδυναμία αυτή προέκυψαν πρωτοβουλίες, όπως αυτή. Ο ιδιώτης μέσα από τέτοιους φορείς έχει την ευκαιρία και τη δυνατότητα να γνωρίσει, να κατανοήσει, να ερμηνεύσει πολλά από τα κοινωνικά προβλήματα και κυρίως να δώσει λύσεις αποτελεσματικά και αθόρυβα.
Για να κρατήσει όμως ο άνθρωπος την ανθρωπιά του και η ζωή την αξία της δεν αρκεί μόνο η συμβολή ατόμων, ομάδων και του συνόλου μιας κοινωνίας, αλλά και η αλλαγή προσανατολισμού όλων των κρατών του κόσμου, τα οποία, από την πλευρά τους , θα πρέπει να σέβονται τις αρχές του καταστατικού χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Άτομα και ομάδες επηρεάζονται από το γενικότερο ηθικό, κοινωνικό και πολιτικό πνεύμα που επικρατεί σε παγκόσμια κλίμακα. Όταν οι πολίτες βλέπουν ότι ο Καταστατικός Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών που φέρει τη σφραγίδα και την υπογραφή όλων των κρατών - μελών παραβιάζεται τόσο συχνά για να εξυπηρετηθούν συμφέροντα και σκοπιμότητες, τότε οι ίδιοι πώς θ’ αντιδράσουν στις καθημερινές συναλλαγές τους; Όταν τα όρια του νόμιμου και του παράνομου συγχέονται σκοπίμως, πώς ο συγκεκριμένος άνθρωπος θα βρει συγκεκριμένο πρότυπο ζωής για να το ακολουθήσει; Συνεπώς απαιτείται αλλαγή των συνθηκών και παράλληλα αλλαγή νοοτροπίας, για να εξυψωθεί η ηθική στάθμη της εποχής μας.
Αίτημα του σύγχρονου ανθρώπου για να μη χάσει τη γνησιότητα και την αυθεντικότητά του είναι να επινοηθούν νέες μορφές ψυχικής και πνευματικής καλλιέργειας. Η σύγχρονη κοινωνία, πληρώνοντας ήδη βαριά τις αντινομίες και τις αντιφάσεις της, έχει απόλυτη ανάγκη από νέο ανθρώπινο ύφος και ήθος ζωής.
Έναν πολύ σημαντικό ρόλο προς την κατεύθυνση του εξανθρωπισμού του ανθρώπου μπορεί να επιτελέσει η τεχνολογία, αρκεί να αξιοποιηθεί σωστά και με συνέπεια, αφού αναγνωριστούν όλες οι δυνατότητές της.
Τα τέλεια μέσα συγκοινωνίας και επικοινωνίας που διαθέτει σήμερα η τεχνοκρατική κοινωνία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την πραγμάτωση της ιδέας της οικουμενικότητας του ανθρώπου και της παγκοσμιότητας του πολιτισμού. Για την επίτευξη του ίδιου στόχου είναι δυνατό να στρατευτούν τόσο ο έντυπος όσο και ο ηλεκτρονικός τύπος που ασκούν τόσο μεγάλη επίδραση στο κοινό. Έτσι θα καταστεί εφικτή η συνειδητοποίηση των κοινών επιδιώξεων και στόχων αλλά και των κοινών προβλημάτων που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα ώστε οι ανταγωνισμοί και οι διαμάχες, τα μίση και οι έχθρες να εξαλειφθούν.
Και εδώ ο ρόλος των μη κρατικών φορέων είναι εποικοδομητικός καθόσο μπορούν να βοηθήσουν με εκδηλώσεις όπως η σημερινή, ώστε να καλλιεργηθεί στον άνθρωπο η άποψη ότι με λογική και αγάπη, με μεγαλύτερη τρυφερότητα και χαρά, έξω από το εγώ και την απληστία, ο κόσμος γίνεται καλύτερος.

Πριν τελειώσω αυτή τη σύντομη ομιλία μου θάθελα να πω δυο λόγια στα παιδιά που βραβεύονται σήμερα.

Αγαπημένα παιδιά,

Στο δρόμο από τη νεότητα στην ωριμότητα υπάρχουν για το καθένα σας δυο βασικοί και στενά συνδεδεμένοι στόχοι. Ο πρώτος αφορά τη διαμόρφωση μιας ισχυρής και μοναδικής προσωπικότητας και ο δεύτερος την οργανική ένταξή σας στην κοινωνία.
Σήμερα, στην εποχή την απρόσωπη, απαιτείται μια ισχυρή προσωπικότητα με ελεύθερη βούληση, μια προσωπικότητα που δεν επηρεάζεται εύκολα και που μπορεί να αντιστέκεται στις όποιες δυσκολίες. Μια τέτοια προσωπικότητα είναι υπεύθυνη, δυναμική και ικανή να κάνει τις καλύτερες επιλογές. ΄Ενα τέτοιο άτομο με αυτογνωσία και αυτοπειθαρχία προβληματίζεται, αναλαμβάνει πρωτοβουλίες, συμμετέχει, δρα και δημιουργεί. Γράφει τη δική του ιστορία.
Ο άνθρωπος βέβαια είναι προορισμένος να συνυπάρχει και να συζεί. Κι αυτό γιατί μέσα από την επικοινωνία και τη συνεργασία επιλύει πιο εύκολα τα προβλήματά του και εξωτερικεύει τον εσωτερικό του κόσμο. Μέσα στο κοινωνικό περιβάλλον πραγματώνονται αποτελεσματικότερα οι κοινωνικές αρετές, όπως η φιλία και η αλληλεγγύη και έτσι οι εμπειρίες είναι περισσότερες και η ποιότητα ζωής ανώτερη.

Αγαπητά μας παιδιά,

Μη πιστεύετε ότι ο σημερινός κόσμος είναι ο χειρότερος από όλους .
Φυλαχτείτε από αυτούς που σας προτείνουν τις τέλειες και έτοιμες λύσεις.
Μη πιστεύετε σε προφήτες, ο αγώνας και η αμφιβολία είναι τα μοναδικά σας όπλα.
Σε όποιες δυσκολίες κι αν συναντήσετε στη ζωή σας θα βρεθούν κάποιοι να σας βοηθήσουν, όπως τώρα τούτες οι σεβαστές κυρίες.

Σας ευχαριστώ πολύ.